Hibernate Partition အား Mount ျပဳလုပ္ျခင္း

Fedora နဲ့ Window ကို Dual OS တင္ၿပီး သုံးတဲ့သူေတြအေနနဲ့ ရံဖန္ရံခါမွာ Window ကိုေသခ်ာ shutdown မလုပ္မိလို့ျဖစ္ေစ Hibernate ဖိုင္ က်န္ေနရင္ျဖစ္ေစ NTFS Partition ေတြကို ၀င္မရျဖစ္ တတ္ပါတယ္။ ဒီ Tutorial မွာေတာ့ အဲ့လိုျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုေျဖရွင္းရမယ္ ဆိုတဲ့ ေျဖရွင္းနည္းေလး ေတြကို အနည္းငယ္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ 

ပထမဆုံးေတာ့ NTFS Partition ကို Fix လုပ္ၾကည့္ပါမယ္။ ရိုက္ရမဲ့ command ကေတာ့ ntfsfix ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္က /dev/sda1 ကေတာ့ မိမိ၀င္ခ်င္တဲ့ partition အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။

Command ကို ရိုက္ၾကည့္ၿပီးသြားရင္ fix လုပ္ထားတဲ့ Partition အပိုင္းကို ျပန္လည္၀င္ေရာက္ၾကည့္ပါ။

ဒါနဲ့အဆင္မေျပေသးရင္ေတာ့ Read-only Mode နဲ့ partition ကို mount လုပ္လို႕ရပါေသးတယ္။ Terminal မွာ ေအာက္က Command ကိုရုိက္ၿပီး NTFS partition ကို ၀င္ၾကည့္ပါ။

/dev/sda2 က မိမိစက္ရဲ့ partition ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေဖာ္ျပထားတဲ့ command ကေတာ့ Read Only အေနနဲ့ hard disk partition ကို mount လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ mount လုပ္ထားတဲ့ ေနရာကေတာ့ mnt ေအာက္ကို ျဖစ္ပါတယ္။ Read Only အေနနဲ႕ mount ထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဖိုင္ေတြကို Write လုိ့ ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။

Oracle JDK installation on Fedora

Fedora မွာ Default အေနနဲ႕ OpenJDK အသင့္ပါ၀င္လာၿပီး သားျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႕ဒီ Tutorial ေလးမွာေတာ့ OpenJDK ထက္ပိုမိုၿပီး Stable ျဖစ္တဲ့ OracleJDK ကို ထည့္သြင္းနည္း ကိုတင္ျပေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

ပထမဆုံး  JDK ကို /usr/lib/jvm ေအာက္ထဲကို ေျဖေပးရပါမယ္။ command ကေတာ့ ေအာက္က ပုံစံမ်ိုးပါ။ Terminal ထဲကိုေတာ့ super user အေနနဲ႕ ၀င္ထားရပါမယ္။

ၿပီးသြားရင္ JDK ကို Install လုပ္ပါမယ္။ command ကေတာ့ ေအာက္ပုံစံမ်ိုးပါ။

ၿပီးသြားရင္ က်ြန္ေတာ္တုိ့ OpenJDK နဲ႕ OracleJDK ကို Swap လုပ္ေပးဖို႕လိုပါေသးတယ္။ မိမိ အသုံးျပဳခ်င္တာကို ေရြးေပးရမွာပါ။ အဲ့အတြက္ ေအာက္က command အတုိင္း Terminal မွာ ရုိက္ထည့္ ေပးရပါမယ္။


က်ြန္ေတာ္တုိ့က Oracle JDK ကို အသုံးျပဳမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ 2 ကိုပဲ ေရြးေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိ စက္ရဲ႕ Java Version ကို စစ္ဖုိ့အတြက္ java -version လို႕ရိုက္ၿပီးစစ္လုိက္ရင္ OpenJDK မဟုတ္ဘဲ ေအာက္ကလိုမ်ိုးေလး ျဖစ္ေနရပါမယ္။

Javac ကိုလည္း install လုပ္ဖို့အတြက္  Terminal မွာ ေအာက္က ပုံစံမ်ိုး ရိုက္ထည့္ေပးရပါအုံးမယ္။


လက္ရွိ မိမိ စက္ရဲ႕ Java Compiler Version ကို စစ္ခ်င္ရင္ေတာ့ Terminal မွာ ေအာက္က အတိုင္း စစ္နိုင္ပါတယ္ဗ်။


 အဆင္ေျပၾကပါေစ
Era

Fedora တြင္ ျမန္မာစာ Zawgyi/unicode အသုံးျပဳလိုသူမ်ားအတြက္

Fedora မွာ Zawgyi/Unicode အသုံးျပုခ်င္သူေတြ အတြက္ Fedora Myanmar Community မွ ကို Htet Wai Yan Soe ေရးသားထားတဲ့ Fedora Font Switcher ဆိုတဲ့ Tools ေလးတစ္ခုကို ညြွန္းခ်င္ပါတယ္။ 

FFS မွာက ကီးဘုတ္ေကာ ေဖာင့္ေကာ တစ္ပါတည္း ပါၿပီးျဖစ္တဲ့ အတြက္ သီးသန္႕ၾကီးထပ္သြင္းစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး။ သြင္းနည္းကေတာ့ ေအာက္ကအတုိင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 

git clone https://github.com/johnreginald/fedora-font-switcher.git

cd fedora-font-switcher

sudo make install

zawgyi အသုံးျပဳလိုသူေတြက ေအာက္က terminal မွာ ေအာက္က command ကို အသုံးျပဳေပးပါ။

sudo ffs z

unicode အသုံးျပဳလိုသူေတြ အတြက္ command ျဖစ္ပါတယ္။

sudo ffs u

unicode နဲ႕ zawgyi keyboard ကိုေတာ့  Setting --> Region & Language --> Input Source မွာ Burmese Zawgyi နဲ့ Burmese ကို ရွာထည့္ေပးရပါမယ္။

Keyboard တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခုခ်ိန္းခ်င္ရင္ေတာ့ Win + Space bar ကိုနွိပ္ၿပီး ေျပာင္းလဲ အသုံးျပုနိုင္ပါတယ္။

မွတ္ခ်က္ ။    ။ အကယ္၍ sudo command နွင့္ အဆင္မေျပလ်ွင္ su command ကို ေျပာင္းလဲ၍ အသုံးျပဳနုိင္ပါသည္။



အဆင္ေျပၾကပါေစ
Era

Basic Fedora Command မ်ား

ဒီပို႕စ္မွာေတာ့ က်ြန္ေတာ္ Fedora ရဲ့ Command တစ္ခ်ို့နဲ့ မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္။ တစ္ျခား Linux Distro တစ္ခုခုကို သုံးဖူးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီ command ေတြနဲ႕ သိပ္စိမ္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီပို႕စ္မွာေတာ့ Fedora ကို စတင္အသုံးျပဳသူေတြ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ Terminal နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ command တစ္ခ်ို့ကို မိတ္ဆက္ေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

1. su

su ကေတာ့ super user ရဲ့ အတုိေကာက္စာလုံးျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ DNF command နဲ့  software ေတြ သြင္းတဲ့ အခါမ်ိုးမွာ သုံးပါတယ္။ Terminal မွာ super user နဲ႕ အသုံးျပဳေနတယ္ ဆိုရင္ # သေကၤတေလးနဲ႕ ျပေပးေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ su ကေန ျပန္ထြက္ၿပီး login user အေနနဲ႕ ပဲ သုံးခ်င္ရင္ေတာ့ exit ကိုအသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္။ $ ကေတာ့ login user အေနနဲ႕ အသုံးျပဳေနတာ ကို ေဖာ္ျပေပးတာပါ။

2. dnf

DNF ကေတာ့ fedora ရဲ့ software package manager တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ dnf ကို အသုံးျပုမယ္ ဆိုရင္ အခ်ို့ေနရာေတြမွာ super user access ဖို့လိုပါတယ္။ dnf ကိုသုံးၿပီး software package ေတြကို ရွာတာ install ျပုလုပ္တာေတြကို လြယ္လင့္တကူျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။ 

dnf search audacity

dnf install -y audacity

အေပါ္မွာသုံးထားတဲ့ -y ဆိုတာက ဆိုတာက package ကို install ျပဳလုပ္ရင္ ေမးမဲ့ confirm ကို တစ္ခါတည္း yes လို့ သတ္မွတ္ေပးၿပီး တန္းသြင္းလိုက္တာပါ။ dnf ေနာက္မွာ တြဲသုံးလို႕ရတဲ့ အျခား Option ေတြရွိပါေသးတယ္။ dnf repolist ဆိုရင္ေတာ့ မိမိစက္ရဲ႕ repolist ေတြကို ထုတ္ျပေပး နိုင္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ေအာက္ကလင့္ မွာ သြားေရာက္ ဖတ္ရႈနိုင္ပါတယ္ခင္ဗ်။

https://fedoraproject.org/wiki/Dnf

3. history

မိမိအသုံးျပဳခဲ့တဲ့ command list ေတြကို ျပန္ၾကည့္ခ်င္ရင္ history နဲ႕ ျပန္ၾကည့္လို႕ရပါတယ္။ login user ေအာက္မွာ ရိုက္ထည့္ရင္ login user အေနနဲ႕ အသုံးျပဳခဲ့တဲ့ command ေတြကို ျပေပးမွာျဖစ္ၿပီး super user ေအာက္မွာ သုံးရင္ေတာ့ super user အသုံးျပဳခဲ့တဲ့ command history ကို ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

4. clear

clear ကေတာ့ လက္ရွိ screen ကို clear လုပ္တာပါ။

5. cd

Terminal က လက္ရွိေရာက္ေနတဲ့ location ကေန တစ္ျခား location ထဲကို ၀င္ခ်င္ရင္ cd ကို အသုံးျပုနုိင္ပါတယ္။ Terminal ရဲ့ default location က /home/yourloginname ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ေအာက္ထဲက Document ထဲကို ၀င္ခ်င္ရင္ေအာက္က လိုမ်ိုးအသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္။

cd Dcoument/

cd / ပဲရိုက္ထည့္ရင္ေတာ့ root folder ကို ေရာက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

6. pwd

pwd က print working directory ရဲ႕ အတိုေကာက္စာလုံး  ျဖစ္ၿပီး Terminal မွာ မိမိလက္ရွိ ေရာက္ေနတဲ့ directory ကို ျပေပးနိုင္ပါတယ္။

7. dir, ls

dir နဲ့ ls ကေတာ့ သိပ္ၿပီး ကြဲျပားမွုမရွိပါဘူး။ လက္ရွိ working directory ေအာက္မွာ directory ေတြကို ၾကည့္ခ်င္တဲ့ အခါ မွာအသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္။ directory list ကို column ပုံစံမ်ိုးနဲ႕ ျပေပးပါတယ္။

8. ll

ll ကလည္း dir နဲ့ ls လိုမ်ိုးပါပဲ။ သူကေတာ့ list အေနနဲ႕ ျပေပးၿပီး permission ေတြကိုပါ ေဖာ္ျပေပး နုိင္ပါတယ္။

9. cp

file ေတြကို copy ကူးခ်င္တဲ့အခါမွာ cp command ကို အသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္။ cp -source -destination ပုံစံနဲ့ အသုံးျပုနိုင္ပါတယ္။

cp /home/yourloginname/Downloads/wordpress-4.6.1.zip /usr/share/nginx/html/

10. man

Fedora မွာ command ေတြရဲ့ manual ကို ဖတ္ရွုခ်င္ရင္ man လို့ရိုက္ထည့္ၿပီး အလြယ္တကူ ၾကည့္ရွုလို့ရပါတယ္။ Example ~

man cp

11. tar
Fedora မွာ tar.gz ဖိုင္ေတြကို tar command ကို အသုံးျပဳၿပီး အလြယ္တကူ ျဖည္နိုင္ပါတယ္။

• x ကေတာ့ extract ကိုဆိုလိုတာျဖစ္ၿပီး 
• v ရဲ့ အဓိပၸာယ္က ျဖည္ေနတဲ့ progress ကိုျပခုိင္းတာျဖစ္ပါတယ္
• z ကေတာ့ က်ေနာ္တို့ က tar.gz ကို ျဖည္ခ်င္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ gzip ဖိုင္အမ်ိုးအစား နဲ့ compress လုပ္ထားတာျဖစ္လို႕ gzip ကိုအသုံးျပုၿပီး ျဖည္ခိုင္းတာပါ။
•  f ကေတာ့ archieve နာမည္ကိုျပန္ညြွန္းဆိုေပးတာပါ။
• C ကေတာ့ specific location မွာ ျဖည္ခ်င္တာျဖစ္တဲ့ အတြက္ destination ရဲ့ အေရွ့မွာ အသုံးျပဳထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

tar -xvzf [yourfilelocation] -C [destination]

12. unzip
zip ဖိုင္ေတြကို ျဖည္ခ်င္တဲ့ အခါမ်ိုးမွာလည္း tar လိုမ်ိုးပဲ unzip ကို အသုံးျပဳၿပီး ျဖည္ေပးနိုင္ပါတယ္။


အားလုံးပဲ အဆင္ေျပၾကပါေစဗ်ာ
Era

Fedy installation on Fedora

Fedora ကို စတင္အသုံးျပုသူေတြ အေနနဲ႕ သြင္းထားသင့္တဲ့ Tool တစ္ခု ကေတာ့ Fedy ျဖစ္ပါတယ္။ Fedy မွာ Multimedia အတြက္ codec လိုမ်ိုးနဲ႕ အျခား အသုံး၀င္ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေတြကို click တစ္ခ်က္ တည္းနဲ႕ သြင္းနိုင္ေအာင္ စီမံထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Themes Installation နဲ႕ Tweaks ေတြကိုလည္း လုပ္ေဆာင္နုိင္ပါေသးတယ္။ Fedy သြင္းဖို့အတြက္ Terminal မွာ ေအာက္က command ကို copy ကူးၿပီး ရိုက္ထည့္လိုက္ရုံပါပဲ။ ထုံးစံအတိုင္း Internet ေတာ့ ဖြင့္ထားေပးဖို႕လိုပါတယ္။

bash -c 'su -c "curl http://folkswithhats.org/fedy-installer -o fedy-installer && chmod +x fedy-installer && ./fedy-installer"'

Fedy Installation ၿပီးသြားရင္ေတာ့ ေအာက္မွာျပထားတဲ့အတိုင္း မိမိတုိ့ ထည့္သြင္း အသုံးျပဳခ်င္တဲ့ software ေတြကို click တစ္ခ်က္တည္းနဲ့ ထည့္သြင္းနိုင္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။

 

Laptop Power အစား သက္သာေစမည့္ နည္းလမ္းမ်ား

Fedora ကို Laptop နဲ႕အသုံးျပဳသူေတြ အေနနဲ႕ ပထမဆုံးရင္ဆိုင္ရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ Power စား တဲ့ျပႆနာပါ။ အဲ့ဒီအတြက္ က်ြန္ေတာ္တုိ့ Powertop ဆိုတဲ့ Application ေလးနဲ့ ေျဖရွင္းေပး နိုင္ပါတယ္။  Fedora Magazine ကလည္း အသုံးျပဳဖို့ ညြွန္းဆိုထားတဲ့ Software တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

Powertop က Terminal မွာ အသုံးျပဳရတဲ့ App အမ်ိုးအစားတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး Battery Power ကို ဘယ္ Application ေတြက ဘယ္ေလာက္အသုံးျပဳေနတယ္ ဆိုတာ ကို အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပေပး နိုင္ပါတယ္။ Powertop ကို သြင္းဖို့အတြက္ Internet ဖြင့္ထားေပးရပါမယ္။ ပထမဆုံး super user အေနနဲ႕ ၀င္ရမွာျဖစ္လို႕ Terminal ဖြင့္ၿပီး su လို႕ရုိက္ထည့္ၿပီး super user ရဲ႕ password နဲ႕ ၀င္ထားေပးရပါမယ္။

ၿပီးရင္ေတာ့ Terminal မွာ ေအာက္က command ကို run ေပးပါ။

dnf install powertop

ၿပီးသြားရင္ က်ြန္ေတာ္တုိ႕ powertop ကို run ၾကည့္ဖို့အတြက္ ေအာက္က command ကို ရုိက္ထည့္ေပးပါ။ 

powertop

 ေအာက္ကပုံကေတာ့ powertop က ေဖာ္ျပေပးထားတဲ့ Process ေတြရဲ့ usage ေတြျဖစ္ပါတယ္။

tab နွိပ္ၿပီး Tunab ထိသြားၾကည့္ရင္ေအာက္က အတုိင္း ျမင္ေတြ႕ရမွာပါ။ Good ဆိုတာက power save လုပ္ထားျခင္းကို ဆိုလိုတာပါ။ Enter ကို နွိပ္ၿပီး power saving ကို on/off လုပ္ေပး လို႕ရပါတယ္။

ေနာက္ဆုံး အေနနဲ႕ powertop service ကို စတင္ေပးဖို႕အတြက္ ေအာက္က command ကို terminal မွာ ရိုက္ထည့္ေပးပါ။ 

systemctl start powertop.service

ေနာက္တစ္ေၾကာင္းကေတာ့ boot တတ္ၿပီးတာနဲ႕ powertop ကို အလိုအေလ်ာက္ run ေပးဖို့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္ ။

systemctl enable powertop.service

အားလုံးပဲ အဆင္ေျပၾကပါေစ ... 

Era

Keyboard Shortcut မ်ားဖန္တီးျခင္း

ဒီ Tutorial ေလးမွာေတာ့ Terminal ကို အလြယ္တကူ သြားဖို့အတြက္ က်ြန္ေတာ္တုိ့ Keyboard shortcut ေလးတစ္ခု ဖန္တီး ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

ပထမဆုံး Window Key ကိုနွိပ္ၿပီးေပါ္လာတဲ့ search box ထဲမွာ Setting လို့ရိုက္ထည့္လိုက္ပါ။ Setting ထဲကို ၀င္လုိက္ပါ။

Setting ထဲက မွတစ္ဆင့္ keyboard ကိုေရြးေပးပါ။ ေအာက္ပုံေလးအတိုင္းေပါ္လာရင္ က်ြန္ေတာ္တို့ shortcuts တစ္ခုဖန္တီးဖုိ့ Custom Shortcuts ကိုေရြးေပးပါ။

ညာဘက္ျခမ္းက + ပုံေလးကို နွိပ္ေပးလိုက္ရင္ custom shortcut ဖန္တီးဖို့ box တစ္ခုေပါ္လာပါမယ္။ အဲ့ထဲမွာ ေအာက္ကအတုိင္း ရိုက္ထည့္ေပးၿပီး Add ကိုနွိပ္လိုက္ပါ။ ဒီေနရာမွာေျပာစရာတစ္ခုရွိတာက က်ြန္ေတာ္တို့ က Fedora Workstation ရဲ႕ Desktop Enviroment က Default မွာ Gnome ကို သုံးထားတဲ့အတြက္ Command ေနရာမွာ gnome-terminal လို့ျဖစ္ေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးအဆင့္အေနနဲ့ က်ြန္ေတာ္တို့ Terminal ကို shortcut ကီးတစ္ခု Assign လုပ္ေပးဖို့ပဲ က်န္ ပါေတာ့တယ္။ ညာဘက္ျခမ္းက New Accelerator ကို click နွိပ္ၿပီး Ctrl + Alt + T ကီးသုံးခုကို တြဲရက္ နွိပ္ေပးပါ။ အဲ့တာဆိုေအာက္က ပုံစံအတိုင္းျဖစ္သြားပါၿပီ။

ၿပီးသြားရင္ေတာ့ Ctrl Alt T ကို နွိပ္ၿပီး Terminal ကို လြယ္လင့္တကူ အသုံးျပဳနိုင္ပါၿပီ။

အားလုံးပဲ အဆင္ေျပၾကပါေစ ... 

Era